Türk bilim insanı, kayısı çekirdeği kabuğundan en geniş yüzeye sahip aktif karbon üretti. Dünya çapında az miktarda üretilen bu teknoloji, birçok elektronik cihazda kullanılıyor. Bununla birlikte güneş enerjisi ve pil depolama sisteminde kullanılan aktif karbon, Türkiye’de temiz enerjinin üretimine destek olacak.
İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yunus Önal, 25 yıllık çalışma sonucunda geliştirdiği kayısı çekirdeği kabuğundan aktif karbon üretiminde kendi sınırlarını aştı.
Aktif karbon üzerinde çalışmalarını aralıksız sürdürdüğünü dile getiren Önal, “Daha önce yaptığım çalışmayı daha da geliştirerek, kayısı çekirdeği kabuğundan 3 bin 861 metrekare/gram yüzey alanıyla kendi kategorisinde dünyanın en yüksek yüzey alanına sahip aktif karbonunu ürettim.
Çin’in yıllık aktif karbon ihtiyacı 1.3 milyon ton. Bunun 800 bin tonunu üretiyor, geri kalanını da ithal ediyor. Türkiye’de 1 gram aktif karbon üretilmiyor. Ülkemizin 2023-2071 hedefi var. Bunu yakalamamız için kimya endüstrisinde çok yol kat etmemiz lazım. Aktif karbon da bunlardan biri.” dedi.
Karbon içeren bir malzemenin, havanın olmadığı atmosferde, yüksek sıcaklıkta ısıl işleme tabi tutulması halinde aktif karbona dönüştüğünü anlatan Önal, çeşitli alanlarda kullanılan aktif karbonu Türkiye’nin ithal ettiğine dikkati çekti.
Aktif Karbon Açığını Giderecek
Önal, yüksek yüzey alana sahip aktif karbonun süperkapasitör, yakıt hücreleri ve yeni nesil lityum pillerde kullanıldığını belirterek, özellikle aktif karbonun kullanıldığı süperkapasitörlerin mobil telekomünikasyon gibi yüksek güç gerektiren sistemlerde, elektrikli araçlardan başlayarak motorlarda yedek güç, taşınabilir elektronik cihazlar ve darbeli güç cihazlarında kullanıldığını da kaydetti.
Türkiye’de elektrik, elektronik endüstrisinde büyük katma değeri olan hiçbir ürün üretilmediğini savunan Önal, şunları kaydetti:
“Örneğin, Türkiye’de yılda 5 milyar dolar cep telefonuna para veriyoruz. Cep telefonun içeriğinde aktif karbonlu malzemeler önemli bir yere sahiptir.
Yeni nesil güneş pilleri aktif karbon temellidir. Ülkemizde müthiş bir şekilde güneş enerjisinden faydalanma yoluna gidiliyor. O güneş reaktörlerinde yüzde 100 yurt dışına bağlıyız. Bu aktif karbon oradaki açığı da giderecek. Aktif karbon uzay teknolojisinde de öncü bir malzeme.”
Güneş enerjisi açısından Türkiye’nin dünyada birinci kuşakta olduğunu hatırlatan Önal, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bunu değerlendirmek için güneş pillerini, reaktörlerini kendimiz yapmak zorundayız. Bunun için de yüksek yüzey alanlı aktif karbona ihtiyacımız var.
Dünyanın en yüksek yüzey alanına sahip aktif karbonuyla artık cep telefonu üretmeye başlayacağız. Özellikle enerji depolamada birçok sektörün önü açılacak.
Elektrik, elektronikte uzay araçlarında bu malzeme, özellikli malzeme olarak kullanılıyor. Bunların önünü açmış olacak. Ayrıca ekonomik olarak da ülkemize katma değer sağlayacak.”
