Barilla Gıda ve Beslenme Vakfı (BCFN), bu zamana kadar yapılan en kapsamlı ‘Gıda Sürdürülebilirlik Endeksi’ni yayınlandı.

Dünya nüfusunun üçte ikisini ve gayrisafi küresel hasılanın yüzde 87’sini temsil eden endeks, aralarında Türkiye’nin de yer aldığı 25 ülkedeki gıda ve beslenme sürdürülebilirliğini ölçtü. Sürdürülebilir tarım, beslenme zorlukları ve gıda israfı olmak üzere üç temel konuda, 58 kritere dayanarak gerçekleştirilen endekste ilk üç sırayı Fransa, Japonya ve Kanada aldı. Fransa, gıda israfıyla mücadelede uyguladığı yenilikçi politikalar ve nüfusunun dengeli beslenmesi ile ilk sırada yer alırken, Japonya ve Kanada sürdürülebilir tarım politikalarının yanı sıra dengeli beslenme rejimlerinin yaygın olarak benimsenmesi ile ikinci ve üçüncülüğü paylaştı. Türkiye, 25 ülkenin değerlendirildiği endekste 19’uncu oldu.

“Daha iyi beslen, daha az ye, herkes için yiyecek”

Bu yılki araştırmayı da göz önünde bulundurarak BCFN Forum için, “Daha iyi beslen. Daha az ye. Herkes için gıda” sloganını seçtiklerini belirten BCFN Başkanı Guido Barilla, bu sloganın gıdaya, israfa, gezegen kaynaklarına olan bakış açısını son derece net bir şekilde özetlediğini bildirdi. Daha iyi beslenmeden sadece sağlığın değil gezegenin de yararlanacağına dikkat çeken Guido Barilla, şöyle devam etti: “Gıda Sürdürülebilirlik Endeksi insanların dünyanın neresinde en iyi beslendiklerini, bir yiyeceğin ne kadar lezzetli olduğuna bağlı olarak değil, gıda sisteminin sürdürülebilirliği açısından anlamamızı sağlayacak. Dolayısıyla araştırmacıların, karar vericilerin araştırma ve politika seçimlerini odaklamaları gereken noktalara ışık tutacak. Bana göre lezzet açısından dünyanın en iyisi İtalyan yemekleri. Ama gıda sistemi olarak baktığınızda oldukça yukarılarda yer alsak da hala daha iyi yapmamız gereken şeyler var.”

Tarımda çeşitlendirme, su kaynaklarının yönetimi kriterlerinde aldığı puanlarda endekste altıncı sırada yer alan İtalya, tarım sektöründe sera gazı salımı konusunda Avrupa’nın en iyi ülkesi olarak öne çıktı. Türkiye ise dünya sıralamasında arazilerin verimli kullanımı, sera-karbon gazı salımı tarımsal ürün çeşitliliği konularıyla 19’uncu sırada yer alabildi. Gıda Sürdürülebilirlik Endeksi’nde en düşük puanı alan ülkeler ise Hindistan, Suudi Arabistan ve Mısır oldu.

Bir tarafta açlık diğer tarafta obezite sorunu

The Economist Intelligence Unit (EIU) işbirliği ile gerçekleştirilen endeks, 1.8 milyar insanın gıdaya erişiminin olmadığı günümüzde, 2 milyar insanı etkileyen obezite gerçeğini bir kez daha gözler önüne serdi. 1965’ten bu yana fazla kilolu insanların sayısının küresel ölçekte üç misline çıktığı kaydedildi. Bu oran erkeklerde yüzde 3.2’den 10.8’e, kadınlarda ise yüzde 6.4’ten 14.9’a ulaştı.

Açlık ve yetersiz beslenmeye çare bulmak ve aynı zamanda fazla kilolu ve obez insanların sayısındaki artış sorununu çözmek için kaynak niteliği taşıyan endekste gelişmekte olan ülkelerde yaşayan fazla kilolu çocukların ve ergenlerin oranının erkek çocuklar arasında yüzde 8.1’den yüzde 12.9’a, kız çocuklarda ise yüzde 8.4’ten yüzde 13.4’e yükseldiği kaydedildi. Birleşik Arap Emirlikleri fazla kilo ve obezite kriterinde en sonda yer alırken, hemen önünde Suudi Arabistan ve ABD listelendi. Birleşik Arap Emirlikleri’nde nüfusun yüzde 74’ü obez veya fazla kilolu olarak tespit edilirken; bu oranlar Suudi Arabistan’da yüzde 69.6, ABD’de ise yüzde 67.3 oldu.

BCFN Gıda Sürdürülebilirlik Endeksi’nde ayrıca orta ve yüksek gelir grubu ülkelerde mikro besin eksikliği görüldüğüne de dikkat çekildi. Türkiye, Meksika, Arjantin, Rusya ve Brezilya; endeksin son 8’inde, Güney Afrika, Çin, Endonezya ve Kolombiya gibi daha düşük gelirli ülkelerin bile gerisinde kaldı. İyot eksikliğinde ise bu kez İtalya, Avustralya ve Almanya daha düşük gelirli ülkelerin altında yer aldı. Anemi, büyüme geriliği ve gece körlüğü gibi bir dizi sağlık probleminden sorumlu olmasına karşın, mikro besinlerin eksikliğinin ne denli önemli bir sorun olacağının henüz farkına varılamadığı kaydedildi.

En fazla gıda israfı Suudi Arabistan’da

Endekste dikkat çeken bir diğer nokta da gıda israfı oldu. Fransa ve İtalya’nın da aralarında bulunduğu ilk 10 ülkede, en çok ihtiyacı olanlara gıda bağışında bulunan şirketlere ve üreticilere teşvik sunulduğu kaydedilirken, yılda 200 milyon insanı besleyebilecek 1.3 milyar ton yiyeceğin depolama sırasında bozulduğu, kaybedildiği, dağıtım sırasında tüketilemez hale geldiği veya gıda perakendecileri, restoran ve hanehalkları tarafından israf edildiğine dikkat çekildi. Gıda maddelerinin kişi başına en fazla israf edildiği ülkeler Suudi Arabistan (427 kg), Endonezya (300 kg), ABD (277 kg) ve Birleşik Arap Emirlikleri (169 kg) olarak sıralandı.

Kaybedilen gıda miktarı, devlet politikaları ve israfı azaltma amaçlı altyapı yatırımının incelendiği “Gıda İsrafı” değerlendirmesinde Türkiye, 25 ülke arasında 20’inci oldu. Tarım alanında Ar-Ge ve inovasyon kalitesi listesinde 22’inci sırada yer alan Türkiye; sürdürülebilir tarımda 14, tarımsal ürünlerin çeşitliliğinde 12, tarımın atmosfere ve çevresel etkisi sıralamasında 6, arazilerin verimli kullanımında ise 5’inci sırada yer buldu.