Suriye’li sığınmacıları taşıyan bir sığınmacı teknesinin Akdeniz’de seyrederken su almaya başlaması üzerine yapılan yardım çağırısına, İtalya ile Malta arasında saatlerce süren sorumluluk tartışması nedeniyle yanıt verilmediği ve teknenin batmaya terk edildiği ortaya çıktı.
BBC Türkçe’den Övgü Pınar’ın haberine göre, İtalya’da yayın yapan L’Espresso, 11 Ekim 2013’te yaşanan ve 60’ı çocuk 268 kişinin ölümüyle sonuçlanan sığınmacı faciasının arka planını gösteren telefon kayıtlarını yayınladı.
‘LÜTFEN ACELE EDİN, TEKNE SU ALIYOR’
L’Espresso’nun internet sitesinde yayınlanan ve Avrupa’daki sığınmacı krizinin en büyük trajedilerinden biri olarak görülen olaya ilişkin ses kayıtlarına göre, teknedeki Suriyeli doktor Mohanad Jammo ilk olarak İtalyan Sahil Güvenliği’ni aradı.
Jammo, saat 12.39’da Sahil Güvenlik’i aradığında, “Teknede yaklaşık 300 kişiyiz. 100 kadar çocuk, 100 kadın ve belki 100 erkek var. Lütfen acele edin, tekne su alıyor” dedi. Defalarca “Lütfen acele edin” diyen Suriyeli doktor, İtalyan yetkilinin “Sorun ne?” diye sorması üzerine “Tekne batıyor!” yanıtını verdi. İtalyan sahil güvenlik yetkilisine teknenin konumunu bildiren Jammo, “Teşekkürler bayım” yanıtını aldıktan sonra telefonu kapattı.
‘MALTA’YI ARAYIN’
Aradan yaklaşık bir saat geçtikten sonra saat 13.17’de tekrar İtalyan Sahil Güvenliği’ni arayan Suriyeli doktor, “Bizim için kimseyi yolladınız mı?” diye sordu. Bu kez telefona farklı bir İtalyan yetkili cevap verdi ve “Bayım, size Maltalı yetkililerin numarasını verdim, çünkü Malta’ya daha yakınsınız. Hemen Malta’yı arayın” dedi. Jammo bu kez de “Tamam” diyerek telefonu kapattı.
13.48’de Jammo’dan İtalya’ya bir telefon daha geldi. Sesi gittikçe daha tedirgin gelen Jammo, “Malta’yı aradım. Onlar da Lampedusa’ya (İtalya’ya bağlı bir ada) yakın olduğumuzu söyledi. Siz bize daha yakınsınız” diyerek yeniden yardım istedi.
‘KAPTAN KAÇTI, BİZİ TERK ETMEYİN’
Görüşme sırasında Jammo’nun, “Ölüyoruz, lütfen!” dediği de duyuruldu. Jammo, “Ölüyoruz. 300 kişiyiz. Ölüyoruz” diye bağırarak sesini duyurmaya çalışırken İtalyan yetkiliyse “Malta’yı aradınız mı?” diye sormaya devam etti.
Teknenin kaptanının kaçtığını söyleyen Jammo, İtalyan yetkiliye “Bizi terk etmeyin” diye sesleniyor. Ancak bu sırada İtalyan yetkili ısrarla “Malta’yı arayın, Malta’yı arayın” demeyi sürdürdü. İtalyan yetkili, kendisine “Telefonumun kredisi bitiyor, lütfen, siz beni arayın” diyen Jammo’ya bir kez daha “Malta’yı aramalısınız” yanıtını verdi.
‘FAKAT EN YAKIN GEMİ O, ANLIYOR MUSUNUZ?’
İlk telefondan yaklaşık 3.5 saat sonra 16.44’te İtalyan Sahil Güvenliği, Malta’yı aradı.
İtalyan yetkili, batmakta olan tekneye en yakın gemi olan İtalyan Deniz Kuvvetleri’ne ait Libra gemisinin sığınmacı teknesini kurtarmaya gitmesi halinde sığınmacıları karaya da taşıması gerekeceğini ve bu sırada gözlem işlevini yerine getiremeyeceğini söyledi.
İtalyan yetkili “Bu yapılacak en iyi şey olmaz” dedi, Maltalı yetkili ise “Fakat en yakın gemi o, anlıyor musunuz?” yanıtını verdi.
Maltalı yetkili, bölgede bir uçaklarının olduğunu ve sığınmacı teknesinin tespit edildiğini de aktardı. Yetkili, “Tekne artık hareket etmiyor ve sürekli bizi arayıp (kendilerini kurtaracak) geminin ne zaman geleceğini soruyorlar. Siz geminizi gönderemezseniz ne yapılabileceğine bakarız. Civarda bir sivil gemiye de bölgeye yaklaşmasını söyledik. Fakat bu gemi 70 mil kadar uzaklıkta” dedi.
‘UÇAĞIMIZ TEKNENİN ALABORA OLDUĞUNU GÖRDÜ, İNSANLAR SUDA’
Saat 17.07’de ise Malta tarafından İtalya arandı. Malta Silahlı Kuvvetleri yetkilisi, İtalyan Sahil Güvenliği’nden bir kişiye, “Uçağımız teknenin alabora olduğunu gördü, insanlar suda” dedi. İlk aramadan yaklaşık 5 saat sonra gerçekleşen bu görüşmede İtalyan yetkili, “Libra gemisine talimat verdim” yanıtı verdi.
İtalyan Lampedusa adasına 61 deniz mili, Malta’ya ise 118 deniz mili uzaklıkta batan sığınmacı teknesinde 480 kişinin bulunduğu tespit edildi. Sığınmacı teknesinin battığı yere 1.5 saat mesafede olan Libra gemisinin ancak 5 saat kadar sonra gönderilmesi, 60’ı çocuk 268 kişinin ölümüyle sonuçlandı.
Defalarca İtalya ve Malta’yı arayarak yardım isteyen Suriyeli doktor Mohanad Jammo, karısı ve 5 yaşındaki kız çocukları ile kurtulurken, 9 aylık ve 6 yaşında iki oğlunu kaybetti.
İTALYA VE MALTA, HABERLE İLGİLİ SESSİZ
İtalya ve Malta yetkililerinden henüz haberle ilgili herhangi bir açıklama yapılmadı.
Ekim 2013’te yaşanan sığınmacı tekneleri faciaları İtalya’da büyük infial yaratmış ve İtalyan Deniz Kuvvetleri ‘Mare Nostrum’ (Bizim Deniz) isimli bir arama-kurtarma operasyonu başlatılmıştı. Mare Nostrum daha sonra yerini AB yönetimindeki Triton operasyonuna bırakmıştı.
