Bitlis’in Adilcevaz ilçesinde, yağışların yetersiz kalması nedeniyle sulama suyu sıkıntısı çeken çiftçiler, çareyi yeraltı sularında arıyor. Bu amaçla ilçede yaşayan Bünyamin Duk (37), kuru dut ve ceviz ağacından yaptığı ‘v’ şeklinde çatal çubukla yeraltı su kaynaklarını arıyor. | Anadolu Haber
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Erkan Dişli, çubukla yer altı suyu bulma yönteminin milattan önce 1300 yıllarına uzandığını belirterek, “Bu konuyla ilgili gerek Avrupa’da, gerekse Amerika’da çubukla su arama örgütleri ve dernekler de kurulmuş. Ama yapılan çalışmalarda daha bilimselliği hiçbir şekilde ortaya konulmamış. Bilim insanları bu konunun yazı- tura olduğunu söylüyorlar” dedi.
Adilcevaz ilçesi ve çevresinde kış mevsiminde yeterince yağmur yağmaması nedeniyle susuzluk yaşanıyor. Özellikle çiftçiler bu nedenle sulama suyu bulmak için arayış içine girdi. İlçede yaşayan Bünyamin Duk, su bulmak için ağaçtan yaptığı ‘v’ şeklinde çatal çubukla yeraltı su kaynaklarını arıyor. Kuru dut ve ceviz ağacından yaptığı çatal çubukla evlerin bahçelerinde yeraltı su kaynaklarını arayan, Duk, bu yöntemle şu ana kadar 35 vatandaşa ait tarla ve bahçenin suya kavuşmasına yardımcı olduğunu söyledi.
VATANDAŞLAR ŞAŞIRDI
İlkel yöntemlerle yapılan bu çalışma, vatandaşları da şaşırttı. İlçe merkezinde kulaktan kulağa duyulan çalışmayı ilginç bulan vatandaşlar, birçok tarlada yeraltı suyunu bulmaya yardımcı olan Duk’u tebrik ettiklerini söyledi.
‘İLKEL YÖNTEMLERLE DAHA ÇABUK BULUNUYOR’
Dişli, çubuk tutma yöntemlerinin olduğunu ve tutuş şekillerinin doğru yapıldığı takdirde geleneksel yöntemlerle su bulmanın teknolojik aletlere göre daha kolay olduğunu ifade ederek, “Ben bu işi çocukluğumda amcamdan öğrendim. Amcama heves ederek bu su işini öğrenmeye başladım. Bu işin denemesini ilk olarak kendi tarlamda yaptım ve tarlamda bayağı bir su çıkarttım. İlçemizin sulu tarıma geçmesi için vatandaşlarımıza her konuda yardımcı olmaya çalışıyoruz. Gittiğim tüm tarlaların hepsinde su bulduk. Hemen hemen 3 yıla yakındır bu işi yapıyorum. Adilcevaz için sulu tarımı geliştirmek için elimizden geleni yapacağız. Hemen hemen 30- 35 kişinin tarlasında su kaynağı buldum. Bu işi yapmaktan gurur duyuyorum” dedi.
‘BU SAYEDE TARLADA HUBUBAT ÜRÜNLERİ EKİYORUZ’
Tarlasında su bulunan Alican Çevik ise çatal çubukla tarlasında su kaynağının bulunduğunu belirterek, “2010 yılından sonra sulu tarıma geçmeye karar verdim. Erzurum’dan jeoloji mühendisleri getirdim, etüt çalışmaları yaptılar. Bana bir yerde su olduğu gösterildi. Burada iki üç sondaj denemesi yaptım ve suyu çıkardım. Fakat kısa bir zamanda bu kuyu kurudu. Bünyamin Duk’un çatallı ağaçla su bulduğunu öğrendim ve kendisiyle görüştüm. Sağ olsun kırmadı geldi arazimde suyun yerini gösterdi. Gösterdiği yere sondaj vurduk ve neticede su çıktı. Buradan fazlasıyla da su aldık. Şu an bile çıkan su ile arazimi suluyorum. Önceleri bu araziye buğday ve yonca ekiyorduk. Bulduğumuz su sayesinde artık bu araziye hububat ürünleri ekiyoruz. Çiftçiler olarak sulu tarıma geçmemiz ilçemiz açısından iyi olacaktır düşüncesindeyim. Bünyamin bu işte başarılıdır. Ben kendisini kutluyorum” diye konuştu.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Dr. Erkan Dişli, çubukla yeraltı suyu bulma yönteminin milattan önce 1300 yıllarına uzandığını söyledi.
‘AVRUPA’DA MADEN ARAMADA KULLANILMIŞ’
“Bilim insanları Mezopotamya’da araştırma yaparken, duvarda bir figür buluyorlar ve figürde insan bir çubuk arıyor ve yer altı suyu arıyor” diyen Dişli şöyle konuştu:
“Daha sonra bu çubukla yer altı suyu arama işi Avrupa’da maden cevherlerini aramasında da kullanılmış. Bununla ilgili 1300- 1600 yılları arasında bir çalışma mevcuttur. O dönemde cevher bulmada bu çubuk olayı kullanılmış. Bana göre çubukla yeraltı su kaynaklarını bulma mümkün değil. Avrupa’da yine bu konuyla ilgili araştırma yapılıyor. Çubukla yeraltı suyu bulmayı kullanan yaklaşık 800 kişiyi bir araya getirip, arazide su bulmaları isteniyor. Ama 800 kişinin çalışmalarında başarı oranı yüzde 2 olarak belirleniyor. Yüzde 2’si şans eseri suyu buluyor. Amerika’daki Harvard Üniversitesi çubukla yeraltı suyu arama konusunu laboratuvar ortamına taşıdı. Yapılan laboratuvar çalışmalarında böyle bir şey bulamamışlar. Çubukla yeraltı suyunun bulanların bazılarında bir enerji vardır. Bu enerjiyi kullanarak bulabiliyorlar. Su aramada genellikle söğüt ve incir ağacı dalları kullanılır. Çünkü, söğüt ve incir dalı suya duyarlı bir bitkidir. Yeraltı seviyesi yüzeye yakın ve bolsa, söğüt ve incir dalı tepki veriyor ve yeraltı suyu bulunabilir diye bir fikir var. Bu konuyla ilgili gerek Avrupa’da, gerekse Amerika’da çubukla su arama örgütleri ve dernekler de kurulmuş. Ama yapılan çalışmalarda daha bilimselliği hiçbir şekilde ortaya konulmamış. Bilim insanları bu konunun yazı tura olduğunu söylüyor. Tura ise şans eseri su bulunur, yazı ise su bulamaz. Adilcevaz’ın jeolojik yapısına bakacak olursak, genellikle kireç taşıdır. Kireç taşı da genellikle o bölgede yarıklı çatlaklı yapı gösterir. Yeraltı su seviyesi ise yüzeye yakındır. O bölgede yapmış olduğumuz arazi çalışmalarında birçok kaynak çıkışına da rastladık. Bu nedenle kireç taşında yapacağınız herhangi bir sondaj çalışmasında yeraltı suyuna ulaşma ihtimaliniz yüzde 99.9’dur.”
