Tüm depremlerin yüzde 90’ının meydana geldiği, aktif volkanların yüzde 75’inin bulunduğu Ateş Çemberi’ndeki Endonezya hükümeti depremle ilgili erken uyarı sisteminin 2012’den beri çalışmadığı gibi toprak kaymaları ve yanardağ patlamalarıyla ilgili erken uyarı sisteminin zaten hiç olmadığını duyurdu. / Anadolu Haber

Tüm depremlerin yüzde 90’ının meydana geldiği, aktif volkanların yüzde 75’inin bulunduğu Ateş Çemberi’ndeki Endonezya hükümeti depremle ilgili erken uyarı sisteminin 2012’den beri çalışmadığı gibi toprak kaymaları ve yanardağ patlamalarıyla ilgili erken uyarı sisteminin zaten hiç olmadığını duyurdu.

Dünyanın en kalabalık Müslüman ülkesi, Pasifik Ateş Çemberi’nde yer alması sebebiyle sık sık deprem ve yanardağ patlamaları ve bunların tetiklediği tsunamilerle boğuşuyor. Endonezya’yı cumartesi vuran tsunami 400’e yaklaşan ölü, 1016 yaralıya yol açtı, ayrıca 57 kişi de kayıp konumunda. Tsunaminin, Anak Krakatoa yanardağının patlamasıyla tetiklenen yeraltı toprak kaymalarının sonucu oluştuğu teyit edildi.

Eylül ayı sonunda Endonezya’nın Sulawesi Adası’nda meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki deprem yine tsunami felaketi yaratmışken, Endonezya Ulusal Afet Yönetimi Kurumu (BNPB) tsunami erken uyarı sisteminin 2012 yılından beri çalışmadığını açıklamıştı. Bu kez Sumatra ile Cava adaları arasındaki Sunda Boğazı’nı vuran volkanik tsunaminin ardından, “Depremin yol açmadığı tsunamiler için erken uyarı sistemimiz bulunmuyor” açıklaması geldi.

Dolunay etkisi

Sputnik’in aktardığına göre BNPB Sözcüsü Sutopo Purwo Nugroho, Sunda Boğazı’ndaki tsunaminin önceden fark edilemediğini, çünkü depremle ilgili erken uyarı sisteminin 2012’den beri çalışmadığı gibi sualtı toprak kaymaları ve yanardağ patlamalarıyla ilgili erken uyarı sisteminin zaten hiç olmadığını söyledi. Dolunayın etkisiyle tsunami dalgalarının daha da yükseldiğini ve felaketin çapını büyüttüğünü kaydetti.

“Vandallık, parasızlık, teknik aksaklıklar yüzünden tsunami saptama şamandıları sisteminin devredışı kalmasına yol açtı. Cumartesi gecesi tsunami erken uyarı sistemi devrede değildi” diyen Nugroho, tüm sistemin denizaltı toprak kaymaları ve yanardağ patlamalarının tetiklediği tsunamileri de kapsayacak şekilde yeninden tasarlanıp güncellenmesi gerektiğini belirtti.

Tüm volkanların yüzde 13’ü Endonezya’da

Endonezya’da 127 yanardağ bulunduğunu, bunun dünyadaki tüm yanardağların yüzde 13’üne tekabül ettiğini aktaran Nugroho, bunların bir kısmının denizaltında bulunduğunu ya da çok küçük adalar şeklinde olduğunu, patladıklarında tsunamiye yol açtıklarını kaydetti.

Erken uyarı için seferberlik çağrısı

BNPB Sözcüsü, tüm doğal felaketleri kapsayacak şekilde erken uyarı sistemi kurmanın Endonezya’nın karşı karşıya kaldığı en büyük meydan okuma olduğunu, bunu çözmek için tüm hükümet kurumları, akademik potansiyel ve beyin gücünün seferber olması gerektiğini söyledi.

İlk kez 2008’de kuruldu

2004 yılında deniz yatağının altında gerçekleşen 9.3 büyüklüğündeki depremin tetiklediği tsunami, 15 dakika içinde Banda Açe’yi silip süpürüp sadece Endonezya’da 168.000, bölge çapında 250.000 can almıştı. Bundan 4 yıl sonra depremin tetiklediği tsunamilerle ilgili erken uyarı sistemi kuruldu.

‘Ateş Çemberi’ olarak adlandırılan deprem kuşağı, Pasifik Okyanusu’ndaki 40 bin kilometrelik alanı kapsıyor. Tüm depremlerin yaklaşık yüzde 90’ı, en büyük depremlerin ise yüzde 81’inin gerçekleştiği Pasifik Ateş Çemberi’nde yeryüzündeki aktif volkanların yaklaşık yüzde 75’i yer alıyor.

Nitekim Endonezya’da birkaç gündür yeni tsunamiler olabileceği uyarıları yapılıyor.

Halk akın akın dağlara, yüksek tepelere çıkıyor

AA’nın aktardığına göre de Endonezya’da Sunda Boğazı’nda meydana gelen tsunami sonrası bölge halkı, yeni tsunami tehlikesi korkusuyla yüksek bölgelere çıktı.

Sunda Boğazı’na kıyısı olan ve tsunamiden etkilenen Banten bölgesinde yaşayanlar, tsunami sonrası yaşadıkları korku ve devam eden yanardağ faaliyeti nedeniyle yeni tsunami riskine karşı bulundukları yerlerden ayrılarak yüksek kesimlere yerleşti.

Özellikle sahil şeridinde ve düz kesimde yaşayanlar, bulundukları alana göre yüksek yerleşim yerlerindeki cami ve okul gibi kamu binalarına sığındı.

Bölgede genel itibarıyla elektrik ve iletişim hatlarının yanı sıra su ve gıda gibi temel insani ihtiyaçlarda sıkıntı yaşanmazken, benzin istasyonu, dükkan ve restoran gibi işletmeler faaliyetine devam ediyor. 

Afet sonrası belli noktalarda toplananlara su ve gıda yardımına başlanırken, hastaneler de halka hizmet veriyor.

“Köyümüze sığınanlara elimizden geldiği kadar yardım ediyoruz”  

Deniz seviyesinden yüksek alanda bulunan köylerine 5 bin kişinin sığındığını söyleyen Tembong köyü muhtarı Adang Kosasih, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Pejamben, Carita, Banjarmasin, Sukajadi ve Sukarame köylerindeki halkın tsunami tehlikesinden kaçarak köylerine geldiğini ve ellerinden geldiği kadar onlara yardımcı olmaya çalıştıklarını anlattı.

İmece usulü birbirlerine yardımcı olmaya çalıştıklarını aktaran Adang, ”Dışarıda kurduğumuz mutfakta pişirdiğimiz yemekleri burada toplanan halka dağıtıyoruz. Onlar da yemek ve temizlik gibi işlerde bizlere yardımcı oluyor.” diye konuştu.

Toplanan halkın köydeki okul, muhtar odası, cami ve çadırlarda kaldığını ifade eden Adang, ”Çeşitli yardım kuruluşlarından insani yardım almaya başladık. Ancak gıda, su, temizlik maddesi ve ilaç gibi temel malzemelere daha fazla ihtiyaç duyuyoruz.” dedi.

Tsunami sonrası köye gelen 51 yaşındaki Zakinah, ”Şu an için burada bir evin bahçesinde kalabiliyorum. Yağmur sezonu olduğu için hava bazen soğuk olabiliyor. Battaniyesiz uyuyoruz. İmkanlarımız oldukça kısıtlı.” ifadesini kullandı.

Toplanma alanında kalan 60 yaşındaki Ramide Carita, köyünden kızı ve torunuyla kaçarak buraya geldiğini ve yemek sıkıntısı çektiklerini söyledi.

Öte yandan tsunami bölgesinde yerel idare ve sivil toplum kuruluşlarının toplanma alanlarındaki halka insani yardım çalışmaları devam ediyor.

Yetkililer, Anak Krakatau Yanardağı’ndaki volkanik hareketliliğin tsunamiye neden olduğunu açıklamıştı.

Yanardağdaki faaliyetlerin artması üzerine eylülde bölgede en yüksek ikinci seviyede alarm verilmişti.

Sulawesi Adası’ndaki Palu Körfezi’nde 28 Eylül’de meydana gelen 7,5 büyüklüğündeki deprem ve ardından oluşan tsunamide, 2 binden fazla kişi yaşamını yitirmiş, bin 500’e yakın kişinin kayıp olduğu belirtilmişti.

”Pasifik Ateş Çemberi” olarak adlandırılan deprem ve volkan kuşağında yer alan Endonezya’da, 26 Aralık 2004’te 9,1 büyüklüğündeki deprem ve ardından oluşan tsunamide bölgedeki diğer ülkeleri de kapsayan geniş bir alanda 230 bin kişi hayatını kaybetmişti.