Antibiyotikler 1940’lı yıllardan beri bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılıyor. Bu ilaçlar sayesinde yıllarca bakterilerin neden olduğu enfeksiyon hastalıklarının çoğu tedavi edildi ve ölümler azaltıldı. Ancak günümüzde durum farklı. Antimikrobiyallere, özellikle de antibiyotiklere dirençli enfeksiyon hastalıkları toplum sağlığını tehdit eder hale geldi.
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Antibiyotik Direnci Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Çağrı Büke, antibiyotiklerin akılcı kullanılmaları konusunda toplumda duyarlılık oluşturmak için 18 Kasım 2012’de “Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü” olarak ilan edildiğini kaydederek, “18 Kasım gününü ‘Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü’ olarak ilan edilmişken bu sene ilk defa 16-22 Kasım 2015 tarihleri ‘Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası’ olarak kabul edildi. ‘Antibiotics: Handle with care’ yani ‘antibiyotikleri dikkatli kullanın, antibiyotikleri dikkatle koruyun’ anlamına gelen ifadeyi bu yılın sloganı olarak kabul etti” dedi.
Prof. Dr. Çağrı Büke, antibiyotik direncinin ortaya çıkmasında en önemli faktörlerin başında antibiyotiklerin gelişigüzel kullanılması olduğunu dile getirerek, “Antibiyotiklerin gelişigüzel kullanımları ile ifade edilmeye çalışılan bunların sadece gereksiz olduğu grip ya da soğuk algınlığı gibi viral enfeksiyon hastalıklarındaki kullanımları değil, aynı zamanda gerekli olduğu durumda da yanlış kullanılmalarıdır. Söz konusu yanlış kullanımlar; antibiyotiklerin gün içerisinde gerektiği saatlerde alınmaması, bunların uygun ve yeterli dozlarda kullanılmaması ya da gerektiği gün sayısında alınmaması olarak sıralanabilir. İşte tüm bu durumlar bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç geliştirmelerine olanak sağlamaktadır” diye konuştu.
“TÜRKİYE’DE HER YIL 130 MİLYON ANTİBİYOTİK REÇETESİ YAZILIYOR”
Prof. Dr. Çağrı Büke, Türkiye’de her üç reçeteden bir tanesinde antibiyotiklerin yer aldığını belirterek, “Yıllık kişi başına ortalama 26 kutu ilacın tüketildiği ülkemizde bunların yaklaşık 9 kutusunu antibiyotikler oluşturmaktadır. Türkiye’de Avrupa ülkelerine göre antibiyotik kullanımı 2-3 kat daha fazla olup bazı Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde antibiyotik kullanım oranı Türkiye ortalamasının üzerinde seyretmektedir” şeklinde konuştu.
ENFEKSİYON HASTALIKLARI UZMANLARINDAN ÇARPICI SLOGANLAR
Prof. Çağrı Büke, enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının antibiyotikle ilgili farkındalık yaratmak için sloganları ile fotoğraf çektirdiklerini dile getirerek, şunları söyledi:
‘‘İstanbul, Ankara, İzmir ve Türkiye’nin dört bir yanından uzmanlar, antibiyotiklerin akılcı kullanımı ile ilgili halkımızı uyarmak istiyor. Tüm enfeksiyon hastalıkları uzmanları olarak diyoruz ki, antibiyotikler ancak hekim tarafından reçete edildiğinde alınmalı, gereksiz kullanılmamalıdır. Antibiyotiklerin nasıl kullanılacağı, hangi dozlarda ve ne kadar süre ile kullanılacağı da çok önemlidir.
Hekimler hastalarına antibiyotik reçete ettikleri durumlarda bunları mutlaka açıklamalı ve reçetelerde bunlara ilişkin bilgiler yer almalıdır. Eczacılar antibiyotik reçetelerinde hastalara bu ilaçların reçetede belirtildiği biçimde uygulanması gerekliliğini vurgulamalıdır. Antibiyotik direncinin toplumda yayılımının önlenmesinde veteriner hekimliğin de akılcı antibiyotik kullanımı ilkelerine uygun hareket etmesi bu konuda bir arada eğitimlerin yürütülmesi gelecek açısından çok gerekli bir durumdur.’’
O SLOGANLARDAN BAZILARI
Dr. Şafak Göktaş, İstanbul, ‘‘Soğuk algınlığı ve gripte antibiyotik kullanma, antibiyotik direncini artırma’’, Dr. Ezgi Gülten, Ankara, ‘‘Vurur yüze ifadesi, antibiyotik içme diyorsam var bildiğim birtanesi’’, Hemşire Özlem Durmaz, ‘‘Gereksiz antibiyotik isteme benden, buz gibi soğurum senden’’, Dr. Eyüp Arslan, Diyarbakır ‘‘Şimdi o elindeki o gereksiz antibiyotiği yavaşça yere bırak’’, Dr. Sinan Çetin, İstanbul, ‘‘Kullanma antibiyotiğin hasını, tutma hastanın yasını”
Prof. Dr. Çağrı Büke, konu ile ilgili 17 Kasım 2015, saat 11.00’de Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği’nde (KLİMİK) basın açıklaması yapılacağını söyledi.
