Irak Maliye Bakanlığı, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) bütçe ödemelerini durdurduklarını, ödemelerin yeniden başlaması için Bağdat ile Erbil arasında nihai petrol anlaşmasına varılması gerektiğini açıkladı.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, “IKBY hükümetinin bakanlığın nihai çözüm önerisini onaylamasının ardından maaşları ödeme kararı alınmıştı. Nihai bir anlaşmaya varılmadığı sürece bu meblağ Bağdat’ın IKBY’ye gönderdiği son ödenek olacak” ifadesine yer verildi.
Maliye Bakanlığı cuma günü hükümetin, IKBY’ye memur maaşları için 400 milyar dinar (333 milyon dolar) ödeme yaptığını gösteren bir belge yayınlamıştı.
Erbil’in bütçesinin kesilmesi
Bağdat yönetimi, IKBY’nin, Mayıs 2014’te Irak merkezi hükümetinden bağımsız şekilde petrol ihraç etme kararına tepki olarak Erbil’in anayasal hakkı olan yüzde 17’lik bütçe ile memur maaşlarını göndermemeye başlamıştı.
Dönemin Irak Başbakanı Nuri el-Maliki ile başlayan kriz, terör örgütü IŞİD’in ortaya çıkması, Kerkük’te Peşmerge’nin çekilmesi, IKBY’deki havalimanlarına yurt dışı yasağının uygulanmasıyla tam bir kördüğüm haline gelmişti.
Eski Başbakan Haydar el-İbadi’nin görevde olduğu Mart 2018’de yeniden düzenli şekilde IKBY’deki memurların maaşları ödenmeye başlamıştı.
Abdulmehdi ile yeni anlaşma
İbadi’den sonra Şii siyasetçi Adil Abdulmehdi‘nin Ekim 2018’de başbakanlık görevine gelmesiyle krizin çözümü için bir anlaşma yapılmıştı.
Bağdat ile Erbil arasında 25 Kasım 2019’da yapılan anlaşmaya göre, IKBY’nin, Ocak 2020’den itibaren ihraç ettiği günlük 250 bin varil petrolün gelirini Bağdat’a teslim etmesi gerekiyordu ancak Irak Bakanlar Kurulu Genel Sekreteri Hamid el-Gızzi tarafından 21 Nisan’da imzalanan resmi yazıya göre IKBY, aylık petrol ihracatından elde ettiği gelirleri, Irak Devlet Petrol Pazarlama Şirketi’ne (SOMO) ödemedi.
Bu nedenle merkezi hükümet, Maliye Bakanlığından IKBY’ye ayrılan memur maaşlarını da içeren aylık bütçenin kesilmesi talebinde bulundu.
‘IKBY tüm petrol gelirlerin teslim etmeye hazır’
Bağdat yönetiminin bütçe kesintisine yönelik kararının ardından, IKBY Planlama Bakanı Dara Reşid, 27 Nisan’da yaptığı açıklamada, Irak merkezi hükümetinin bütçe ve memur maaşlarını göndermesi halinde bölgenin tüm petrol gelirini Bağdat’a teslim etmeye hazır olduklarını bildirmişti.
IKBY Başbakanı Mesut Barzani de 28 Nisan’da yaptığı açıklamada, 250 bin varil ham petrol gelirinin Bağdat’a teslim edilmesi karşılığında aylık 900 milyon dolarlık bir bütçenin ödenmesini öngören anlaşmaya Irak merkezi hükümetinin bağlı kalmadığını ileri sürmüştü.
