Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ramazan öncesinde marketteki 39 ürünün 28’inde, üreticide ise 31 ürünün 8’inde fiyatların arttığını belirterek, üretici ile market arasında en büyük fiyat farkının ise yüzde 344,7 ile limonda yaşandığını bildirdi.
Bayraktar, ramazanda sağlıklı gıdaya erişmenin önem kazandığını belirterek “Beklentimiz, bütün kesimlerin sorumlu davranması, artan talebin suistimal edilmemesi, tüketicilerin yeterli ve güvenilir gıdaya uygun fiyatla erişebilmesidir” ifadelerini kullandı.
Geçen ay sonuna kıyasla üreticiyle market arasındaki fiyat farkının 4,4 kata kadar ulaştığını belirten Bayraktar, “Üreticilerimiz artan maliyetler nedeniyle yükselen fiyatlardan yeterli geliri elde edemiyor, tüketicilerimiz ise pahalıya tüketmek durumunda kalıyor. Başta depremler olmak üzere özellikle sel, kuraklık gibi doğal afet etkileriyle mücadele ettiğimiz bugünlerde, beklentimiz, bütün kesimlerin sorumlu davranması, artan talebin suistimal edilmemesi, tüketicilerin yeterli ve güvenilir gıdaya uygun fiyatla erişebilmesidir” değerlendirmesinde bulundu.
Gıda arzında sıkıntı yaşanmaması için çiftçileri desteklemek, üretime devam etmelerini sağlamak zorunda olduklarının altını çizen Bayraktar, şunları kaydetti:
“Özellikle deprem bölgesinde büyük bir yıkıma uğrayan çiftçilerimizi motive etmeli, onları tarlada, üretimde tutmalıyız. Üretimin yoğunlaştığı bugünlerde deprem bölgesinde tüm üretim faktörlerini üreticilerimizin hizmetine sunmalıyız. Gıdanın oldukça fazla önem kazandığı bugünlerde üretmeye eskisinden daha çok ihtiyacımız var. Üreticilerimizin ve halkımızın mağdur olmaması için spekülasyonlara fırsat verilmemeli, tedbirler zamanında alınmalı, pazarlama sorunları çözülmeli, gıda denetimleri artırılmalıdır.”
Ramazan öncesi yaşanan değişimler
Bayraktar, 28 Şubat ile 17 Mart arasında geçen süreçte üreticiyle market arasındaki en fazla fiyat farkının yüzde 344,7 ile limonda görüldüğünü bildirdi. Limondaki fiyat artışını yüzde 258,3 ile elma, yüzde 237,3 ile kuru üzüm, yüzde 217,2 ile marul, yüzde 210,3 ile kırmızı mercimek, yüzde 190,5 ile ıspanak takip ettiğini belirten Bayraktar, şu bilgileri paylaştı:
“Markette limon 4,4 kat, elma 3,6 kat, kuru üzüm 3,4 kat, marul 3,2 kat, kırmızı mercimek 3,1 kat fazlaya satıldı. Üreticide 3 lira 50 kuruş olan limon 15 lira 56 kuruşa, 5 lira olan elma 17 lira 92 kuruşa, 25 lira olan kuru üzüm 84 lira 32 kuruşa, 4 lira 82 kuruş olan marul 15 lira 29 kuruşa, 13 lira 84 kuruş olan kırmızı mercimek 42 lira 94 kuruşa, 5 lira 64 kuruş olan ıspanak 16 lira 39 kuruşa satıldı.”
Aynı dönemde market fiyatlarına bakıldığında ise 39 ürünün 28’inde fiyat artışı görülürken, 11’inde ise azalma olduğunu vurgulayan Bayraktar, “Markette en fazla fiyat artışı yüzde 25,9 ile lahanada görüldü. Lahanadaki fiyat artışını yüzde 15,1 ile yeşil soğan, yüzde 9 ile kuru soğan, yüzde 8,4 ile yeşil mercimek takip etti. Marketlerde fiyatı en çok düşen ürün yüzde 21,9 ile patlıcan oldu. Patlıcandaki fiyat düşüşünü yüzde 20,4 ile domates, yüzde 19 ile karnabahar, yüzde 14,5 ile salatalık izledi” ifadelerini kullandı.
Üretici fiyatlarında ise bu süreçte 31 ürünün 12’sinde fiyat düşüşü, 8’inde ise fiyat artışı olduğunu ve 11 üründe ise fiyat değişimi görülmediğini bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Üreticide, havuç, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru üzüm, kuru incir ve Antep fıstığı fiyatlarında değişim olmazken fiyatı en çok düşen ürün yüzde 34,5 ile patlıcan oldu. Patlıcandaki fiyat düşüşünü yüzde 33,3 ile limon, yüzde 32,1 ile domates, yüzde 28 ile karnabahar, yüzde 22,5 ile patates, yüzde 20,9 ile kabak, yüzde 19,2 ile marul, yüzde 9,1 ile kuru soğan izledi. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 36,8 ile sivri biberde görüldü. Sivri biberdeki fiyat artışını yüzde 8,6 ile yumurta, yüzde 7,3 ile pırasa, yüzde 6,2 ile dana karkas, yüzde 5,9 ile yeşil soğan takip etti.”
